Dziś przyglądniemy się reakcji na zagrożenie: ZNIERUCHOMIENIE/ZAMROŻENIE.
Jest to jedna z dostępnych nam reakcji obronnych/ochronnych, obok walki i ucieczki. Jest to nasza ostateczna ochrona, kiedy te dwie pozostałe były nieskuteczne. Kiedy więc nasz system nerwowy aktywuje reakcję na zagrożenie, w odpowiedzi na „coś”, co potencjalnie może być zagrażające:
1. Zatrzymamy się, będziemy szukać źródła potencjalnego zagrożenia-> Reakcja zatrzymania/orientacja przygotowawcza (mini zamrożenie, stajemy,: Kto to? Co to? Gdzie to?)
2. Zlokalizujemy niebezpieczeństwo-> Orientacja obronna: zauważamy zagrożenie i przygotowujemy się do obrony (wzrok wytężony, pełna gotowość).
3. Uruchomimy reakcje obronne i/lub ochronne:
-walkę lub ucieczkę
Dziś o tym, jakie oznaki w naszym układzie nerwowym zachowają się, kiedy to wielka zgromadzona w wyniku walki lub ucieczki energia zostanie zamknięta w skutek nagłej i szybkiej decyzji układu nerwowego, że nie ma szans, że te dwie są nieskuteczne i trzeba przejść do ochrony ostatecznej – znieruchomienia, zamrożenia, dysocjacji.
————————————————————————–
Zanim jednak przeczytasz, zachęcam do zaglądnięcia do pierwszego, drugiego, trzeciego i czwartego odcinka tutaj: https://www.facebook.com/polskiestowarzyszeniesomaticexperiencing/posts/pfbid05zwxFYNq7iU1pqK6vocz2fH4WqUg7k2KGjYMNbJms5TVL1u6D8d17SAYMyVyJC5wl
Drugi tutaj:
Trzeci tutaj:
Czwarty tutaj:
————————————————————————–
Znieruchomienie
Jest to reakcja, która będzie z reguły pojawiać się, kiedy ucieczka i walka są niemożliwe lub kiedy zostały udaremnione. Ogromne pobudzenie współczulnego układu nerwowego jest drastycznie hamowane przez gałąź przywspółczulną autonomicznego układu nerwowego. Tutaj w układzie nerwowym znajduje się nadal wielka aktywacja, połączona z nagłym znieruchomieniem. Pamiętajmy, że to ruch pozwala nagromadzonej energii na rozładowanie i pozostawienie układu nerwowego bez zachowanego wzorca. Spróbujmy to poczuć. Walczymy lub Uciekamy, próbujemy walczyć lub uciekać, maksymalne pobudzenie, naładowanie, ciało wypełnione maksymalnie energią i…nie da rady, układ nerwowy zatrzymuje ciało w znieruchomieniu, odcięciu, żeby redukować straty, odciąć odczuwanie bólu i innych odczuć, lęku. W tym stanie nie ma za wiele, taka tępota, brak czucia, patrzenie jakby zza szyby na niebezpieczeństwo, nie ma połączenia z lękiem i przerażeniem. Może nawet pojawić się lekkie poczucie przyjemności, w skutek wyrzutu endorfin, które mają znieczulić przez odczuwanie przyjemności. Tu nie ma kontaktu z ciałem Jest obserwacja, ale jakaś nieobecna. Odcięcie, a w środku głęboko wielki lęk, ogromna aktywacja, wiele energii…zamrożonej.
Co się stanie jeśli właśnie w tym momencie, będzie miało miejsce wydarzenie traumatyczne i nie pozwoli dokończyć się reakcji na zagrożenie, poprzez przejście do fazy
4. Rozładowania-wyrzucenia wszelkiej nagromadzonej energii poprzez ruch, drgawki, uczucie gorąca lub zimna, dreszcze itp. i
5. Orientacji eksploracyjnej, która pozwala zauważyć, że już jest bezpiecznie i zdołaliśmy się ochronić. Daliśmy radę.
Układ nerwowy dzieci często wybiera tą właśnie reakcję ponieważ zarówno walka jak i ucieczka mogłyby sprowokować więcej agresji i przemocy. Stąd w przypadku traum rozwojowych ta reakcja będzie bardzo częsta i będzie zostawiać trwałe ślady we wzorcach reakcji układu nerwowego.
————————————————————————–
PONIŻSZE MOGĄ SUGEROWAĆ UTKNIĘCIE W REAKCJI ZAMARCIA/ZAMROŻENIA/DYSOCJACJI
układ nerwowy interpretuje nawet niewielkie pobudzenie jako takie, które jest wynikiem potencjalnego wydarzenia traumatycznego stąd bardzo szybko aktywuje się reakcja zamrożenia w kontakcie z różnymi bodźcami
znieruchomienie staje się pierwszą reakcją na zagrożenie, tracimy dostęp do walki i/lub ucieczki
mówienie o sobie w osobie trzeciej: „zobaczmy jak Kasia……” (o sobie)
przywiązanie do stanu znieruchomienia. Próby „wyrwania” z tego stanu mogą powodować złość, irytację, bo w znieruchomieniu/zamrożeniu osoba czuje się bezpiecznie.
sztywność w ciele, bierne napięcie lub opadanie, bezwład, bierność wrażenie jakby człowiek znikał, jakby go prawie nie było
opisywanie ciała jako martwego, nieobecnego, zimnego, zamrożonego, betonowego,
poczucie zimna lub paraliżu w niektórych częściach lub całym ciele
przechodzenie w skrajności od odczuwania pobudzenia, odczuć w ciele do paraliżu, bezczucia, braku odczuć
błędny wzrok, mętne odwracanie wzroku, unikanie kontaktu, zamykanie oczu, w czasie którego osoba „odlatuje” świadomością poza ciało
wrażenie braku czucia, pustki i odrętwienia fizycznego i emocjonalnego,
emocjonalne odcięcie, płaski afekt, pustka emocjonalna, dysocjacja, ale też wpadanie w lęk, czy inne silne emocje, które są przeżywane poza ciałem, tylko na poziomie umysłu
————————————————————————–
CO MOŻEMY ZROBIĆ KIEDY POJAWIA SIĘ, KTÓRYŚ Z SYNDROMÓW?
Pod zamrożeniem kryje się przerażenie, żeby więc móc bezpiecznie skontaktować się z lękiem należy oddzielić te dwa od siebie i powoli pracować nad dezaktywacją przywspółczulną, która jest odpowiedzialna za znieruchomienie.
Kluczowym jest wprowadzenie ruchu. Można szukać nawet najmniejszych oznak ruchu lub chęci ruchu, albo wprowadzić małe ruchy
Lęk jest bardzo intensywny i skumulowany stąd ważne, żeby pracować z nim małymi kroczkami
Pod znieruchomieniem z reguły kryje się udaremniona reakcja walki lub ucieczki, więc wychodząc ze znieruchomienia będzie trzeba dokończyć niedokończone/wcześniej zamrożone ww. reakcje obronne (o tym w poprzednich odcinkach).
————————————————————————–
Na tym kończmy wędrówkę poprzez fazy, w których może zastać nas wydarzenie traumatyczne. Kończąc, warto wspomnieć, że do pełnego zamknięcia procesu dochodzi, kiedy to przejdziemy jeszcze przez fazę dopełniania/rozładowania. Tutaj też często nie dajemy sobie do niej prawa. Wstrzymujemy mimowolne ruchy naszego ciała, ciała które wie co ma zrobić, ale nasz umysł myśli, że wie lepiej
Dziękuję wszystkim, którzy wytrwale śledzili wpisy!
A teraz Spokojnego Układu Nerwowego Ci dziś życzę.